ΣΤΙΣ ΑΤΡΑΠΟΥΣ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ. - Π.Α.Τ.Ρ.Ι.Σ ΣΤΙΣ ΑΤΡΑΠΟΥΣ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥΤο άγνωστο, ο αιωνόβιος ανταγωνιστής της ανθρώπινης ανάγκης να γνωρίσει όλα όσα τον συνθέτουν, περιβάλλουν και επηρεάζουν, παραμένει -κατά ένα άγνωστο ποσοστό- αχαρτογράφητο και απροσδιόριστο. Μπορεί να είναι χώρος, αντικείμενο, πρόσωπο, ενέρ-γεια, πράξη, σκέψη, ιδέα, συναίσθημα ή αίσθημα, ή και ακόμα τίποτα από αυτά, το πλήρες άγνωστο. Η ικανοποίηση της κατάκτησής του είναι τόσο εύθραυστη που διαλύεται την ε-πόμενη στιγμή, καθώς λίγο πιο πέρα, προκαλεί αλώβητο τους επίδοξους θηρευτές του. Το κυνήγι του και η περιπλάνηση στις ατραπούς ή στα πελάγη του, ενέπνευσε και βασάνισε πολλαπλά και ποικιλοτρόπως όσους σαγηνεύτηκαν από τη μυστηριώδη έλξη του. Μια έλξη που ασκείται σε όλους μας δια βίου, με αποκορύφωμα αυτή του άγνωστου (μυστηρίου) της μετά θάνατον ζωής.Ακόμα και η αποτύπωση σκέψεων και εμπειριών για το άγνωστο, όσο κι αν εμπε-ριέχει γνωστές πτυχές του, διακινδυνεύει τον διασυρμό από την άγνωστη πλευρά του γνω-στού αγνώστου. Αυτό συμβαίνει γιατί το άγνωστο βρίσκεται παντού και εμπεριέχει το ά-γνωστο. Όπως και ο χρυσός λόγος παρουσιάζει άρρητη συμπεριφορά, καθώς όσο πλησιάζε-ται τόσο αυτοδιαιρείται. Λόγω των χρυσών ιδιοτήτων του αγνώστου, ο άνθρωπος το έχει αποδεχθεί ως σημαντικό παράγοντα επηρεασμού της ζωής του και το έχει συμπεριλάβει στην καθημερινότητά του. Άγνωστες βουλές, άγνωστοι πλανήτες, άγνωστη έκταση, άγνω-στος άνθρωπος, άγνωστη διεύθυνση, άγνωστες επιπτώσεις, άγνωστο κείμενο, άγνωστος χι, κ.ο.κ.Ο Σωκράτης συμβιβάστηκε με την υπεροχή του αγνώστου δηλώνοντας ότι «ἓν οἶδα, ὅτι οὐδέν οἶδα». Προτεραιοποίησε την αναζήτηση του αγνώστου δίνοντας προβάδισμα στο «γνώθι σ’ αὐτόν» να γνωρίσεις δηλαδή, τον (άγνωστο) εαυτό σου. Δεν παρείχε τις πτυχές του αγνώστου που είχε κατακτήσει, ως έτοιμη τροφή προς απομνημόνευση. Προτιμούσε να ο-δηγεί τους μαθητές ή και τους συζητητές του, στην προσωπική τους (α-)γνωσιακή ανακά-λυψη την οποία και ήταν επιθυμητό να την οικοδομήσουν πάνω στις προηγηθείσες (α-)γνω-σιακές κατακτήσεις. Βέβαια, η προσωπική ανακάλυψη του αγνώστου δεν είναι ένας ανα-καλυπτικός περίπατος, αλλά μια επίπονη διαδικασία, όπως ο τοκετός της γυναίκας που φέρ-νει στον κόσμο μια νέα ζωή. Εξ’ ου και η ονομασία της μεθόδου που εφάρμοζε ο Σωκράτης, ως μαιευτική.Ο αναζητητής του αγνώστου όταν ξεκινάει το επίπονο ταξίδι, η πρώτη δοκιμασία με την οποία έρχεται αντιμέτωπος, αφορά στην προσωπική του μεροληπτική θεώρηση για τις γνώσεις και την ευρυμάθειά του. Απαιτείται να παραιτηθεί από την όποια εγωτική στάση τηρούσε μέχρι πρότινος, για να δυνηθεί στη συνέχεια να εξερευνήσει τον άγνωστο εαυτό του, εκ βαθέων. Εκεί θα ανακαλύψει τις ελλείψεις και τις υπερβολές που φωλιάζουν μέσα στο είναι του. Στο επόμενο βήμα θα χρειαστεί να αποφασίσει, πως θα διαχειριστεί την α-λήθεια που μέχρι πριν αγνοούσε. Θα ακολουθήσει την εύκολη λύση της απόθεσης της αλή-θειας στη λήθη; Ή θα επιλέξει την αποκατάσταση που απαιτεί κόπο και πόνο; καθώς τα κοιλώματα πρέπει να καλυφθούν και οι εξάρσεις να ισοπεδωθούν.Αν και η εξομάλυνση του εσωτερικού ανάγλυφου αποτελεί διεργασία αυστηρής προσήλωσης, εντούτοις, δεν είναι δεδομένο ότι θα υπάρχει πάντα, ο απαιτούμενος χώρος και χρόνος προς τούτο. Η πολύτροπη φύση του ανθρώπου, τον βοηθάει αλλά και τον πα-ρασύρει στην παράλληλη ενασχόλησή του με πολλά διαφορετικά έργα. Εντός της πολυει-δούς ενασχόλησης, η διεργασία της εσωτερικής αποκατάστασης δύναται, να προηγείται, έπεται ή να διενεργείται παράλληλα με την αναζήτηση του αγνώστου πέρα και έξω από2τον εσωτερικό άνθρωπο. Ωστόσο, η εσωτερική γνωσιακή τακτοποίηση είναι ευεργετική, όχι μόνο για την ασφάλεια της προσωπικής αρμονίας του αναζητητή, αλλά και για την α-σφαλή πόρευσή του στην εξωτερική αναζήτηση. Οι τυχόν ατακτοποίητες εσωτερικές εκ-κρεμότητες αποτελούν εστίες πρόκλησης αναταράξεων και εκτροπών τόσο στην εσωτε-ρική, όσο και στην εξωτερική αναζήτηση.Αυτό συμβαίνει γιατί στην αναζήτηση του αγνώστου, η πίεση που δέχεται ο άνθρω-πος κατά τις διεργασίες του σκέπτεσθαι, συναισθάνεσθαι και πράττειν, μπορεί να ξεπεράσει τα όρια αντοχής του. Δεν είναι συνετό λοιπόν, να μην γνωρίζει τα όριά του και να δρα-στηριοποιείται σε άγνωστους χώρους υψηλού ρίσκου, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο τον εαυτό του, όσο και την όλη προσπάθεια. Οι δύτες π.χ. γνωρίζουν την αντοχή τους στην υδροστα-τική πίεση εντός του βυθού και όταν εξερευνούν το άγνωστο στα βάθη των ωκεανών, προσέ-χουν να μην ξεπεράσουν τα όριά της. Το αυτό ισχύει και για κάθε άνθρωπο. Θα πρέπει να γνωρίζει όχι μόνο τα όρια της αντοχής του, αλλά και τις ικανότητες και τις δυνατότητές του, και τις δυσκολίες κατάκτησης του αγνώστου, είτε σε ρηχά είτε σε βαθιά νερά.Η παραμέληση της γνώσης της αλήθειας για το άγνωστο του εαυτού του, αλλά και της επιβαλλόμενης φροντίδας βελτίωσής του, αποτελεί μια ατακτοποίητη εσωτερική εκκρε-μότητα. Πρόκειται για μια σοβαρή έλλειψη, που δυστυχώς στη σημερινή εποχή αποτελεί πλέον τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. Η σύγχρονη υπερδιάχυση πληροφοριών και υπερ-συσσώρευση γνώσεων δημιουργεί στους παθητικούς αποδέκτες, ψευδαισθήσεις περί των ορίων-ικανοτήτων/δυνατοτήτων τους και της ευκολίας κατάκτησης του αγνώστου. Η υιοθέ-τηση των ψευδών στοιχείων οδηγεί σε εσφαλμένες εκτιμήσεις και αποφάσεις, και οι αναζη-τητές του αγνώστου ταλαιπωρούνται από τις αναταράξεις των αντιξοοτήτων ή και εκτρέ-πονται σε λάθος πορεία ουτοπίας ή δυστοπίας.Η αντίληψη της αστοχίας στην αναζήτηση του αγνώστου -υπό την επιφύλαξη του α-γνώστου που τυχόν εμπεριέχει- οδηγεί στην εύλογη ερώτηση: πώς μπορεί ο άνθρωπος να μάθει να αναζητεί το άγνωστο με ασφάλεια και επιτυχία; Η απάντηση προδιαγράφει την ομαλή ή δυσμενή περιπλάνηση στις ατραπούς του αγνώστου. Ευτυχώς, η συνταγή της επι-τυχούς επιλογής πορείας, δεν είναι άγνωστη. Εμπεριέχεται στην παιδεία που εφάρμοσαν οι πρόγονοί μας και οι απόγονοί τους, μέχρι που άρχισε να χάνει την αυθεντικότητα και την ολιστική της διάσταση. Υποβαθμίστηκε σε εκπαίδευση, μόρφωση, ακόμα και σε παραπαι-δεία.Η αυθεντική παιδεία που διαμορφώνει ολιστικά τον άνθρωπο ως πρόσωπο, τον βοη-θάει να αναπτύξει και εκείνες τις αρετές και επιτηδειότητες που τον ικανώνουν ως ανα-ζητητή του αγνώστου. Γνωρίζει τον εαυτό του, κυνηγάει το άγνωστο εντός των ορίων–ικα-νοτήτων/δυνατοτήτων του, δεν παρασύρεται από τις επιτυχίες, μαθαίνει από τα λάθη του και τα λάθη των άλλων, κ.λπ. Πρωτίστως δε, στο πλαίσιο των ομάδων – συνόλων που συνα-νήκει, μαθαίνει το αρμονικώς συνεργάζεσθαι με τα λοιπά μέλη, κατακτώντας το άγνωστο από κοινού, για το κοινό καλό.15 Ιουνίου 2024Στέλιος Κάλφας